Narsistik Kişilik Bozukluğu Nedir? Nasıl Anlaşılır?

Narsizm
ve Narsist Nedir?
Narsizm,
aşırı kendini sevme, kendine güven duyma ve bu özelliklerin kişinin yaşamında
sorunlara yol açmasıyla karakterize edilen bir kişilik özelliğidir. Narsistik
kişiler, kendilerini başkalarından üstün görürler ve genellikle diğer
insanların onayına ihtiyaç duymazlar. Kendi duyguları ve ihtiyaçları her şeyin
önündedir, başkalarının duygularına ise önem vermezler. Narsizm, sınırlarının
aşılması durumunda, narsistik kişilik bozukluğu olarak tanımlanır. “Narsist”
kelimesi, Yunan mitolojisinde kendi yansımasına aşık olan ve ölen Narkissos’tan
gelir.
Narsistik
Kişilik Bozukluğunun Alt Türleri
Büyüklenmeci
Narsisizm
Büyüklenmeci
narsisizm, narsistik kişilik bozukluğunun en belirgin türüdür. Bu kişiler
genellikle toplumda saygın ve başarılı olarak görülür. Ancak, kendilerini çok
özel ve üstün kabul ederler. Sürekli hayranlık bekler, özel muamele talep
ederler. Başkalarına empati göstermez ve genellikle başkalarını kullanma
eğilimindedirler. Büyüklenmeci narsistler, başkalarından zaman, fedakarlık ve
destek beklerken, karşılık verme gereği duymazlar.
Gizli
(Kırılgan) Narsisizm
Gizli
narsizmde, kişi dışarıdan mütevazı, utangaç ve alçakgönüllü görünebilir. Ancak
içsel olarak kendisini üstün hisseder. Bu kişiler, eleştirileri kaldıramaz,
sürekli başkalarını kıskanır ve empati yoksunluğu gösterirler. Genellikle
yalnız zaman geçirirler ve pasif-agresif davranışlar sergileyebilirler. Gizli
narsistler, istediklerini elde etmek için suçlama, utandırma ve manipülasyon
gibi dolaylı yollar kullanabilirler.
Malign
(Kötü Huylu) Narsisizm
Malign
narsisizm, narsizmin en şiddetli formudur ve genellikle büyüklenmeci narsizmle
ilişkilidir. Ancak bunun yanı sıra, kindarlık, sadizm, başkalarının acısından
zevk alma, manipülasyon ve psikolojik ya da fiziksel şiddet gibi antisosyal
davranışlar da görülür. Malign narsistler, sıklıkla hukuki problemler, madde
bağımlılığı ve şiddetle ilgili sorunlar yaşarlar.
Narsist
Partnerle İlişkideki Zorluklar
Narsistik
kişilerle romantik ilişkiler, genellikle zordur çünkü narsistler sağlıklı,
karşılıklı ilişkiler kurmakta güçlük çekerler. Narsist partnerler, benlik
saygılarını dışa vurdukları şekilde beslemeye çalışırken, çoğunlukla
başkalarını manipüle ederler.
Narsist
Partnerlerin İlişkilerdeki Davranışları:
•Başkalarını suçlama: Narsistler, kendilerine yönelik eleştirileri
kabul etmez ve her zaman başkalarını suçlarlar.
•“Gaslighting” Yapma: Gerçekleri çarpıtarak partnerlerini manipüle
ederler, onları şüpheye düşürürler.
•Empati eksikliği: Partnerlerinin duygusal ihtiyaçlarına
kayıtsızdırlar, sadece kendi ihtiyaçları ön plandadır.
•Haklı olduklarına inanma: Sürekli olarak haklı olduklarını
savunurlar, bu da onları talepkar ve egosantrik yapar.
•Aşırı kıskanlık ve kontrol: Narsistler, partnerlerini sürekli izler
ve onları kontrol etmeye çalışırlar.
•Duygusal istismar: Partnerlerine sürekli olarak değersiz
hissettirebilir, psikolojik şiddet uygulayabilirler.
Bu
tür ilişkiler, genellikle travma yaratır. Zamanla, narsist partnerlerin
uyguladığı psikolojik ve bazen fiziksel şiddet, kişiyi kendi düşünce ve duyguları
konusunda şüpheye düşürür. Bu durum, Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB),
depresyon, anksiyete ve diğer psikolojik rahatsızlıklara yol açabilir.